Sr. Mariscal:
Aínda que eu ben sei que o mellor que se pode facer polos mortos, coma Vd., é deixalos descansar en paz, rógolle que nos escuse; será só un instante.
Hai xa cincocentos trinta e dous anos que lle deron sepultura ao seu corpo mutilado baixo o frío pavimento desta catedral. E desde entón (e antes seguramente tamén) toda a súa biografía, desde o nacemento ata aquel tráxico final, foi sometida aos avatares da especulación. Conxecturas, suposicións, medias verdades ou mentiras completas foron edificando, palabra a palabra, o seu mito; o mito do Mariscal.
Por non saber, nin sequera sabemos se o seu corpo, ou o que del quede, está debaixo desta tampa ou noutra parte deste edificio.
Tanto ten!
É probable que Vd. non fose nin heroe, nin tirano, senón tan só un home do seu tempo, rico e ben posicionado iso si, nunha época violenta e escura, cruel e despótica.
Desde esa atalaia foi vostede un home ambicioso, belicoso, rebelde e retador, capaz de desafiar ao mesmo tempo a monarquía unificadora e a xerarquía da igrexa.
Unha ousadía que lle custou a vida. Unha sentenza instigada por intereses espurios (foi o único nobre axustizado naquel entón) que serviu de escarmento definitivo para navegantes da insubordinación.
A súa morte foi un final moi útil para recompoñer o equilibrio entre os poderes que resultaron victoriosos: a igrexa e a monarquía. Pero tamén foi un comezo, pois a morte sempre deixa pouso, memoria.
E alí onde a historia non endelga, actívase a fantasía, esa nosa capacidade de representar o que imaxinamos.
Señor Mariscal:
Grazas por se inmolar no noso nome, se é que así foi, por deixarnos en herdanza a cadea Mariscala, a Ponte do Pasatempo, a épica do seu romance. Pero, sobre todo, grazas por deixarnos a dúbida, a eterna e irresoloble dúbida de se vostede sería ou non o noso capitán liberador.
Esa dúbida adoba o noso decontino soñar en vitorias ou derrotas que puideron ser ou non ser. Tamén o tempo adereza a esperanza, toda esperanza!
Señor Mariscal:
Que a tampa que o afasta de nós, e a nós das nosas ilusións, nos sexa leve!
Mondoñedo, 16 de outubro de 2015
©Antonio Reigosa