Xa deixamos noutras crónicas noticia de Toribio Novoa, Rudesindo Caldeiro, Otilia de Lindín ou do petit chantre do Gil Blas de Le Sage, aos que engadimos agora o nome de Dosinda, personaxe de ficción natural de Mondoñedo segundo quen a imaxinou, o escritor Alonso Zamora Vicente (Madrid 1916-2006).
Retrato de Alonso Zamora Vicente (1916-2006) por Alejandro Cabeza
Dou con Dosinda nun relato deste filólogo, académico e secretario perpetuo da RAE que foi discípulo de Ramón Menéndez Pidal e dialectólogo de prestixio. A profesora da Universidade Complutense de Madrid, Carmen Mejía Ruíz, publicou non hai moito na Revista de Filología Románica un artigo sobre Zamora Vicente e Galicia, pois aínda que apenas botou uns meses como profesor no Instituto Xelmirez e tres anos escasos de catedrático na USC deixou interesantes achegas científicas sobre as fronteiras da gheada e un estudo, “Geografía del seseo gallego”, que se publicou en Buenos Aires en 1951.
Vaiamos coa Dosinda que se nos aparece polo medio e medio dun dos trinta e dous relatos dos que consta o libro de Zamora Vicente, A Traque Barraque (ás duras e ás maduras), título que, ademais de bautizar un grupo folk actual (nietos de los comuneros y a la sombra de Madrid), tamén é o deste libro de relatos de publicado en 1972. Prosa que abrolla unha oralidade coloquial e espontánea, construída con diálogos ficticios e engalanada cunha riqueza léxica asombrosa. Entre os parágrafos desa literatura extraída do miolo popular está o relato titulado “Goyito, tirador de pecho”, un monólogo con falsos diálogos onde o protagonista conta a súa inverosímil biografía que, como pregoaban os anuncios nos xornais, era «Gregorio Dulce Cremoso. Succionador. Seriedad. Economía. Limpieza. Teléfono 103». Goyito dedicábase a chuchar o peito das mulleres que tiveran a desgraza de perder a criatura ao pouco de nacer; por iso na vellez, como facía o traballo de xeonllos, padeceu moito dos xoanetes.
Dosinda (hipocorístico de Aldosinda, Eldosinda ou Ildosinda), ama de cría seca que se dedicaba a criar con biberón pícaros de familias de certo fasto tamén era compañeira de baile do tal Goyito. Cando se encontraban no Círculo recreativo mentres eles veña ” bailar polcas y habaneras y chotises y lo que saliera”, deixaba o bebé no gardarroupa.
Do amor de Dosinda por Goyito quedou proba patente cando ela lle organizou en 1917 unha homenaxe á que asistiron case todas as amas, maioritariamente galegas, de Madrid. Regaláballe panos de mesa de papel para que os empregase nas casas modestas e chegarían a casar se non fose que a Goyito non lle gustaba que Dosinda dixese a palabra “coña” cada dous por tres.
Dosinda morreu cando andaba polos sesenta e tantos anos. Foi unha morte de mala sorte, un accidente, como lle pasou a outra xente que se desconxuntou ou morreu pola mesma causa, un simple susto nunha mala hora.
Dosinda viña de camiño a Mondoñedo. Ía na baca do autobús canda un par de ataúdes. E chovía. E como chovía «un tipo se metió en un ataúd, para protegerse … y cuando el fulano sacó una mano para preguntar si seguía cayendo, pues que la Dosindiña se asustó y se tiró de cabeza al suelo… ¿Le he dicho que la Dosinda se dejó la sesera en un majano?»
Foi á altura do quilómetro 86. Descanse en paz!
©Antonio Reigosa